Naar inhoud
Stel een nieuwsbericht voor

Beter inzicht in de cijfers van de Belgische handicap

Het rapport 2023 van de Werkgroep Statistieken / CIM Handicap schetst de stand van zaken van de beschikbare gegevens, identificeert hiaten en stelt verbeteringsvoorstellen voor.

Foto Close-up Van Een Enquête Spreadsheet
Foto Close-up Van Een Enquête Spreadsheet
Lukas © Pexels

1. Doelstellingen & context van het rapport

De Interministeriële Conferentie (CIM) Handicap heeft op 5 juli 2022 een werkgroep belast met het versterken van de statistische mogelijkheden rond handicap in België. Het resultaat van deze opdracht is de definitieve nota 2023 die in december 2023 werd goedgekeurd. 

 

De opdrachten die aan de werkgroep werden toegekend zijn de volgende :

  • identificeren van de hiaten in de bestaande statistieken; 

  • aanbevelingen doen om de toegang en kwaliteit van de gegevens te verbeteren; 

  • nieuwe statistieken ontwikkelen en de implementatie ervan vergemakkelijken. 

De nota behandelt onder meer de definitie van de “persoon met een handicap” (conform artikel 1 van het Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap), inventariseert de beschikbare databronnen (administratief en enquêtes), analyseert de zwakke punten en stelt een statistische roadmap voor. 

 

 

2. Balans van de bestaande gegevens & belangrijke hiaten

a) Beschikbare bronnen & inventarissen

Het rapport onderscheidt twee grote categorieën bronnen :

  • Enquêtebronnen : bevolkingsonderzoeken zoals die van Statbel, Sciensano, of andere sociale of gezondheidsenquêtes, die schattingen bieden van personen met functionele beperkingen. 

  • Administratieve bronnen : gegevens afkomstig van openbare instanties die verantwoordelijk zijn voor uitkeringen, ondersteunende diensten, erkennings- of sociale hulpprogramma’s. Het rapport benadrukt dat deze bronnen een groot potentieel bezitten, maar vaak versnipperd zijn. 

Echter worden deze bronnen zelden geharmoniseerd. De definities van handicap, de verzamelmethoden, de bevraagde periode of de onderverdeling per kenmerk (geslacht, leeftijd, type handicap, enz.) verschillen, wat vergelijkingen moeilijk maakt. 

 

 

b) Geïdentificeerde zwaktes & hiaten

Van de vele opgesomde tekortkomingen zijn de meest opvallende :

  • Heterogeniteit van definities : elk organisme past zijn eigen criteria toe om handicap, zelfstandigheidsniveau, enz. te defini5ren. 

  • Gebrek aan gedetailleerde onderverdeling : er zijn weinig gegevens per type handicap, leeftijd, geslacht, regio en duur van de handicap. 

  • Ontbreken van een globaal overzicht van begunstigden : er bestaat geen geïntegreerde databank die alle personen met een handicap die uitkeringen, hulp of diensten ontvangen, inventariseert (die de administratieve gegevens samenbrengt). 

  • Vertraging of niet actualiseren : sommige belangrijke gegevens zijn verouderd of worden zelden geactualiseerd. 

  • Institutionele versnippering : gegevensuitwisseling tussen ministeries, tussen regionale/federale administraties of tussen betrokken diensten (gezondheid, onderwijs, werk) is niet systematisch. 

Deze hiaten zorgen ervoor dat het statistische beeld van de handicap fragmentair blijft, weinig flexibel is om het beleid aan te sturen en moeilijk vergelijkbaar is in de tijd of tussen gebieden.

  

3. Aanbevelingen, perspectieven & uitdagingen

a) Harmonisatie & consolidatie

  • Creëren van een centrale ‘handicap’ databank die administratieve gegevens van de betrokken instanties samenbrengt met gedeelde definities. 

  • Harmoniseren van metadata en verzamelstandaarden tussen entiteiten om vergelijkbaarheid te garanderen. 

  • Invoeren van de jaarlijkse publicatie van gespreide statistieken als vereiste (per leeftijd, geslacht, type handicap, gebied). 

b) Sectorontwikkeling & intersectorale samenwerking 

  • Systematisch modules ‘handicap’ integreren in sectorale enquêtes (werk, onderwijs, huisvesting, gezondheid). 

  • Bevorderen van koppelingen tussen data van diensten (bv. sociale zekerheid, gezondheid, onderwijs, werk) om profielen beter te kruisen. 

  • Toegang openen voor onderzoekers, verenigingen en instellingen om deze gegevens te benutten bij beleidsontwikkeling. 

c) Governance, opvolging & transparantie 

  • Behouden van de statistische werkgroep van de CIM Handicap met regelmatige bijeenkomsten, een actieplan en opvolgingsrapporten. 

  • Betrekken van gebruikers en NGO’s bij de methodologische keuzes om te garanderen dat de statistieken hun realiteit weerspiegelen. 

  • Bescherming van persoonlijke gegevens waarborgen (anonimisering, GDPR-naleving) bij elke verzameling en publicatie. 

  • De aanbevelingen stapsgewijs implementeren met duidelijke mijlpalen, maar alvast starten met koppelingen en verbeteringen. 

Bronnen

Hashtags :

#statistieken #handicap #Belgie9 #gegevens #inclusie #publiekbeleid #CIMHandicap #transparantie #governance #gelijkheid