Mobiliteit en stedenbouwkundig beleid en de sociale uitsluiting van ouderen in Brussel
Vraag van 28/03 van Ariane de Lobkowicz (Défi) aan Nawal Ben Hamou, Staatssecretaris voor Gelijke Kansen
Mevrouw Ariane de Lobkowicz (DéFI) - Als er in onze samenleving slachtoffers zijn van discriminatie, onrecht of agressie van welke aard dan ook, terwijl ze toch bijzonder kwetsbaar zijn, dan zijn het wel de ouderen.
Eenzaamheid, in de steek gelaten worden door hun familie, infantilisatie, ziekte, misbruik of financiële verduistering - de lijst van hun problemen is lang, en vandaag wil ik het hebben over mobiliteit.
De meeste mensen in Brussel hebben te maken met allerlei mobiliteitsproblemen. Gehandicapten op de eerste plaats, zoals we allemaal weten, maar ouderen evenzeer.
De afgelopen jaren zijn er, vanwege het slechte imago van het Gewest op het gebied van verkeersopstoppingen, tal van acties ondernomen en maatregelen genomen om te proberen het Gewest van zijn reputatie van filegebied te ontdoen.
De genomen beslissingen zijn niet zonder gevolgen gebleven voor veel inwoners, vooral ouderen. Ik wil vandaag uw aandacht vestigen op de uitdagingen waarmee deze mensen worden geconfronteerd op het gebied van toegankelijkheid en levenskwaliteit.
Staat u mij toe enkele passages voor te lezen uit een zeer interessant artikel dat onlangs verscheen in het dagblad La Libre Belgique:
"Mijn man en ik zijn respectievelijk 78 en 76 jaar. Elke dag worden we geconfronteerd met nieuwe onmogelijkheden om ons pensioen gelukkig te beleven dankzij de vrijetijds- en culturele activiteiten in Brussel. Het openbaar vervoer is voor ons een nachtmerrie. We moeten naar stations lopen, voor kapotte roltrappen staan, lopen en nog eens lopen. (...) De reeks onmogelijkheden begon met de Jubelparkboulevard. Vroeger was dit een grote gratis parkeerplaats voor de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, het Legermuseum en Autoworld. (...) Toegang tot de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten, het Muziekinstrumentenmuseum in Bozar of de Halles Saint-Géry is ook nauwelijks mogelijk. Je moet heel veel geluk hebben om een parkeerplaats in de buurt te vinden. En helaas verdwijnen die parkeerplaatsen in de loop der jaren".
Ouderen maken 18% uit van de totale bevolking van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, of bijna één op vijf. Dit onderstreept het belang van hun integratie en de noodzaak om rekening met hen te houden in het stadsbeleid om iedereen een gelukkige oude dag te garanderen.
Het is ook belangrijk om naar de toekomst te kijken. Volgens verschillende statistieken zal de bevolking van 60 jaar en ouder in 2030 met 11% zijn toegenomen. Deze prognose onderstreept het belang van een debat over de behoeften van ouderen bij het plannen van de stad en het garanderen van hun welzijn. Zoals de freelance journaliste van La Libre Belgique haar artikel besluit: "Laat ze nadenken over hun daden, want ook zij zullen oud worden".
Hoe gaan uw departementen om met deze kwestie? Hebt u als staatssecretaris voor Gelijke Kansen de gelegenheid gehad om bij het opstellen van de verschillende verkeersplannen van de afgelopen jaren tussenbeide te komen om de aandacht te vestigen op de bijzondere situatie van ouderen en gehandicapten?
Zijn er verbeteringen bereikt als gevolg van uw interventies?
Bestaan er specifieke programma's om de toegang van ouderen tot culturele activiteiten in Brussel te vergemakkelijken, of zijn dergelijke programma's overwogen?
Mevrouw Nawal Ben Hamou, staatssecretaris - Deze vraag valt onder de bevoegdheid van minister Elke Van den Brandt, die mij het antwoord heeft gegeven dat ik u ga voorlezen.
Investeren in de toegankelijkheid van het openbaar vervoer en de openbare ruimte draagt bij tot het welzijn en de participatie van de meerderheid van onze ouderen in de samenleving, temeer daar tegen 2040 meer dan een kwart van de bevolking van ons Gewest bejaard zal zijn. Daarom wil de Brusselse regering dat ouderen zo lang mogelijk actief kunnen blijven en kunnen deelnemen aan alle mogelijkheden die ons Gewest te bieden heeft.
Een van de prioriteiten van de Brusselse regering is dan ook om het MIVB-netwerk zo toegankelijk mogelijk te maken voor iedereen. Daarom worden in het kader van het strategisch toegankelijkheidsplan dat bij het beheerscontract 2019-2023 van de MIVB is gevoegd, de volgende acties uitgevoerd:
- het jaarlijks opknappen van meer dan 70 bus- en tramhaltes om de toegankelijkheid te verbeteren;
- de ingebruikname van lagevloer bus-, tram- en metromodellen
- de installatie van liften in metrostations. Op dit moment zijn 53 van de 69 stations uitgerust met liften die toegang bieden tot de perrons voor mensen met beperkte mobiliteit, zoals ouderen, ouders met kinderen, mensen met bagage en mensen met een handicap.
Er lopen ook een aantal andere projecten.
Een jaarabonnement voor het MIVB-net kost € 60 voor 65-plussers, en vanaf 1 juli van dit jaar wordt dit tarief verlaagd tot € 12.
Parallel met de toegankelijkheid van de MIVB voeren de Brusselse mobiliteitsdiensten een ambitieus plan uit voor het onderhoud van de voetpaden, waardoor de toegankelijkheid van verschillende kilometers voetpaden op de gewestwegen al verbeterd is.
Het Gewest kent ook aanzienlijke subsidies toe aan lokale overheden om hun inspanningen om openbare ruimten toegankelijker te maken, te ondersteunen. Bovendien heeft Mobiel Brussel een aantal instrumenten ontwikkeld om ervoor te zorgen dat projecten voor de herinrichting van openbare ruimten voor iedereen toegankelijk zijn.
Dit brengt me bij de acties die specifiek verband houden met het autogebruik door senioren. Het verbeteren van de toegankelijkheid van de openbare ruimte en het vervoer is essentieel om ons Gewest inclusiever te maken voor senioren. Toch is mevrouw Van den Brandt zich terdege bewust van het feit dat een groot deel van de senioren voor sommige verplaatsingen afhankelijk is en blijft van de auto. Dit is vooral het geval als ze gehandicapt zijn.
Er zijn plaatsen gereserveerd voor PBM's op de weg, dicht bij bepaalde plaatsen, zoals ingangen van musea. Dit zijn onder andere de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België en het Muziekinstrumentenmuseum. Ook deze informatie is beschikbaar op de websites van deze musea.
Als onderdeel van de lage-emissiezone zijn er ook uitzonderingen gemaakt voor mensen met een handicap.
Er zijn ook taxivouchers beschikbaar voor mensen met een laag inkomen die gehandicapt zijn of ouder dan 75 jaar.
Leefmilieu Brussel heeft een mobiliteitscoach die individuele ondersteuning biedt aan mensen die begeleiding zoeken. Deze dienst wordt veel gevraagd door ouderen.
Ten slotte hebben de Brusselse mobiliteitsdiensten aandacht voor de specifieke behoeften en uitdagingen van ouderen. Zo heeft ze het initiatief genomen om de gemeentelijke adviesraden voor ouderen uit te nodigen om deel te nemen aan het PBM-luik van de Gewestelijke Mobiliteitscommissie. In 2021 heeft de regering een specifieke studie over verkeersveiligheid voor senioren besteld bij het Institut Vias en staat ze via verschillende kanalen in regelmatig contact met het Collectif accessibilité Wallonie-Bruxelles (Cawab). Dit platform van verenigingen brengt ook de behoeften van ouderen in kaart.
Van mijn kant heb ik de Brusselse regering zover gekregen dat ze het eerste plan goedkeurde voor de integratie van handicare in het overheidsbeleid, en daar horen gehandicapte ouderen logischerwijs ook bij.
Ariane de Lobkowicz (DéFI) - Ik ben verheugd om het goede nieuws te horen. Ik verwelkom in het bijzonder de actie die is ondernomen op het gebied van openbaar vervoer, zoals de installatie van liften in metrostations.
Desondanks vind ik het teleurstellend om te zien dat er maar weinig maatregelen zijn gericht op automobilisten. Voor veel senioren kost het veel moeite om het openbaar vervoer te nemen.